ประวัติวันออกพรรษา
วันออกพรรษา คือ วันสุดท้ายในการจำพรรษาของ
พระภิกษุสงฆ์หรือวันที่สิ้นสุดระยะการจำพรรษาของพระภิกษุ
ตามวินัยบัญญัติโดยพระวินัยบัญญัติให้พระภิกษุต้องอยู่ประจำที่
หรืออยู่ในวัดแห่งเดียวตลอดระยะเวลา ๓ เดือน ในช่วงฤดูฝน
ซึ่งตรงกับวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ (หรือขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒
ในกรณีเข้าพรรษาหลัง)ของทุกปี
ประวัติความเป็นมาของวันออกพรรษา
เมื่อพระพุทธเจ้าทรงประทับจำพรรษาอยู่ ณ พระเชตวัน
มหาวิหารกรุงสาวัตถีนั้น มีพระภิกษุกลุ่มหนึ่งแยกย้ายกันจำพรรษา
อยู่ตามอารามรอบ ๆ นคร พระภิกษุเหล่านั้นเกรงจะเกิด
การขัดแย้งทะเลาะวิวาทกันจนอยู่ไม่เป็นสุขตลอดพรรษา จึงได้ตั้งกติกาว่าจะไม่พูดจากัน (มูควัตร)
เมื่อถึงวันออกพรรษา พระภิกษุเหล่านั้นก็พากันไปเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าที่พระเชตวันมหาวิหาร
กราบทูลเรื่องทั้งหมดให้ทรงทราบ พระพุทธเจ้าจึงทรงตำหนิว่าอยู่กันเหมือนฝูงปศุสัตว์แล้วทรงมี
พระบรมพุทธานุญาตให้พระภิกษุกระทำการปวารณาต่อกันว่า
“อนุชานามิภิกขะเววัสสังวุตถานัง ภิกขูนัง ตีหิฐาเนหิ
ปะวาเรตุง ทิฏเฐนะวา สุเตนะวา ปะริสังกายะวา…”
แปลว่า “ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้ภิกษุทั้งหลายผู้จำพรรษาแล้วปวารณากัน
ในสามลักษณะ คือด้วยการเห็นก็ดีด้วยการได้ยินก็ดีด้วยการสงสัยก็ดี”
ความสำคัญของวันออกพรรษา
๑. พระสงฆ์ได้รับพระบรมพุทธานุญาตให้จาริกไปค้างแรมที่อื่นได้
๒. เมื่อออกพรรษาแล้วพระสงฆ์จะได้นำความรู้จากหลักธรรมและประสบการณ์ที่ได้รับ
ระหว่างพรรษาไปเผยแพร่แก่ประชาชน
๓. ในวันออกพรรษา พระสงฆ์ได้ทำปวารณา เปิดโอกาสให้เพื่อนภิกษุว่ากล่าวตักเตือน
เรื่องความประพฤติของตนเพื่อให้เกิดความบริสุทธิ์ ความเคารพนับถือ และความสามัคคีกันระหว่าง
สมาชิกของสงฆ์
๔. พุทธศาสนิกชนได้นำแบบอย่างไปทำปวารณาเปิดโอกาสให้ผู้อื่นว่ากล่าวตักเตือนตนเอง
เพื่อประโยชน์ต่อการพัฒนาตนและสร้างสรรค์สังคมต่อไป
วันออกพรรษาในประเทศไทย
วันออกพรรษานี้ เป็นวันปวารณาของพระสงฆ์
โดยตรงที่จะต้องประชุมกันทำปวารณากรรมแทนอุโบสถกรรม
สำหรับพุทธศาสนิกชนฝ่ายคฤหัสถ์ก็ถือว่าเป็นวันพระสำคัญ
มักนิยมไปทำบุญทำทานรักษาศีลและฟังธรรมเป็นกรณีพิเศษ
นอกจากนี้ยังมีประเพณีเนื่องด้วยวันออกพรรษาอีกอย่างหนึ่ง
เรียกว่า“ประเพณีตักบาตรเทโว”
คำว่า “ตักบาตรเทโว” มาจากคำเต็มว่า “ตักบาตรเทโวโรหณะ” คือการตักบาตรเนื่องใน
โอกาสที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ซึ่งคัมภีร์อรรถกถาธรรมบทบันทึกไว้ว่า
เมื่อพระพุทธเจ้าแสดงยมกปาฏิหาริย์ (ปาฏิหาริย์เป็นคู่ ๆ) ที่ต้นมะม่วง ใกล้เมืองสาวัตถีแล้ว
ก็เสด็จขึ้นไปจำพรรษาที่ ๗ บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์เพื่อเทศนาพระอภิธรรมโปรดพุทธมารดาเป็นเวลา
๓ เดือน ครั้นออกพรรษาแล้ว พระพุทธเจ้าจึงเสด็จลงสู่มนุษย์โลกทางบันไดพาดลงใกล้เมืองสังกัสสะ
สำหรับพิธีตักบาตรเทโวโรหณะ ที่นิยมกันทั่วไปในปัจจุบันนี้ นิยมจัดทำขึ้นในวัด และ
ถือเป็นหน้าที่ของทางวัดนั้น ๆและทายก ทายิการ่วมกันจัด โดยมีวิธีการปฏิบัติดังต่อไปนี้
๑. ก่อนถึงวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ซึ่งเป็นกำหนดวันทำบุญตักบาตรทางวัดจะจัดให้มี
งานทำบุญตักบาตรเทโวโรหณะโดยสิ่งที่ต้องเตรียม คือ
ก) รถทรงพระพุทธรูป หรือคานหามพระพุทธรูป เพื่อชักหรือหามนำหน้าพระสงฆ์
ในการรับบาตร มีที่ตั้งพระพุทธรูปทรงกลางประทับรถหรือคานหามด้วยราชวัติฉัตร ธงโดยรอบ
พอสมควร มีที่ตั้งบาตรสำหรับรับบิณฑบาตตรงหน้าพระพุทธรูป ส่วนตัวรถหรือคานหามก็ประดับ
ประดาให้งดงามได้ตามกำลังและศรัทธา สามารถใช้อุบาสกเป็นผู้เชิญพระพุทธรูปก็ได้และมีผู้ถือบาตร
ตามสำหรับบิณฑบาต
ข) พระพุทธรูปยืน ๑ องค์จะเป็นขนาดเล็กหรือใหญ่ก็ได้ถ้าได้พระปางอุ้มบาตร
ถือว่าเหมาะกับเหตุการณ์ที่สุด แต่ถ้าไม่มีพระปางอุ้มบาตร สามารถใช้พระปางห้ามญาติปางห้ามสมุทร
ปางรำพึง ปางถวายเนตร หรือปางลีลา ปางใดก็ได้เพียงแต่ขอให้เป็นพระพุทธรูปยืนเท่านั้น ทั้งนี้
ไว้สำหรับเชิญขึ้นประดิษฐานบนรถทรงหรือคานหาม แล้วชักหรือหามนำขบวนรับบาตรเทโวโรหณะ
โดยพระพุทธรูปนี้เป็นองค์แทนสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
ค) เตรียมสถานที่ให้ทายก ทายิกาตั้งเครื่องใส่บาตร โดยจะจัดลานวัดหรือบริเวณ
รอบ ๆ อุโบสถเป็นที่กลางแจ้ง จัดให้ตั้งเป็นแถวเรียงรายติดต่อกันไปเป็นลำดับ ๆถ้าทายก ทายิกา
ไม่มากนัก ก็จัดแถวเดียวให้นั่งใส่อยู่ด้านเดียวกันทั้งหมด แต่ถ้ามากก็ให้จัดเป็น ๒ แถว โดย
นั่งหันหน้าเข้าหากัน เว้นช่องกลางระหว่างแถวทั้ง ๒ ไว้สำหรับพระเดินรับบิณฑบาตพอสมควรก็ได
ฆ) แจ้งกำหนดการต่าง ๆ ให้ทายก ทายิกา
ทราบล่วงหน้าก่อนว่าจะกำหนดให้ทำบุญตักบาตรพร้อมกัน
เวลาใด ซึ่งวัดบางแห่งจัดให้มีพระธรรมเทศนา อนุโมทนาทาน
หลังจากพระรับบาตรและฉันเสร็จแล้ว ๑ กัณฑ์ด้วย และวัด
บางแห่งทายก ทายิกามีศรัทธาแรงกล้าก็จะขอให้ทางวัดจัดให้มี
เทศน์ปุจฉาวิสัชนาในตอนบ่ายอีก ๑ กัณฑ์แต่อย่างไรก็ตาม
สิ่งที่สำคัญคือ ต่อจากทำบุญตักบาตรนี้แล้วจะมีพิธีอะไรต่อไป
ก็ต้องแจ้งกำหนดให้ทราบทั่วกันก่อนวันงาน
๒. สำหรับทายก ทายิกาผู้ศรัทธาจะทำบุญตักบาตรเทโวโรหณะ เมื่อทราบกำหนดจาก
ทางวัดแล้วจะต้องตระเตรียมและดำเนินการ ดังนี้
ก) เตรียมภัตตาหารสำหรับใส่บาตรตามศรัทธาของใส่บาตรนอกจากข้าว เครื่องคาวหวาน
จัดเป็นห่อสำหรับใส่บาตรพระรูปหนึ่ง ๆ ตามธรรมเนียม แล้วยังมีสิ่งหนึ่งซึ่งถือเป็นประเพณี
จะขาดเสียมิได้ในงานทำบุญตักบาตรเทโวโรหณะ นั่นคือ ข้าวต้มลูกโยน เพราะถือกันว่าเป็นสัญลักษณ์
ของงานนี้โดยเฉพาะจึงจำเป็นต้องเตรียมของสิ่งนี้ไว้ใส่บาตรด้วย
ข) เมื่อถึงกำหนดวันตักบาตรเทโวโรหณะ ก็นำเครื่องใส่บาตรทั้งหมดไปตั้งวาง
ยังสถานที่ที่ทางวัดจัดเตรียมให้รอจนขบวนพระมาถึงตรงหน้าตนจึงใส่บาตร โดยให้ใส่ตั้งแต่
พระพุทธรูปในรถ หรือคานหามที่นำหน้าพระสงฆ์ไปเป็นลำดับ จนหมดพระสงฆ์ที่รับบิณฑบาตหรือ
หมดของที่เตรียมมา
ค) เมื่อใส่บาตรแล้วก็เป็นอันเสร็จพิธีแต่ถ้าทางวัดจัดให้มีเทศน์ด้วย และพุทธบริษัท
ผู้ศรัทธาจะฟังธรรมต่อ ก็ให้รออยู่ที่วัดจนถึงเวลาเทศน์หรือจะกลับบ้านก่อน แล้วมาฟังเทศน์เมื่อถึง
เวลาเทศน์ก็ได้ตามแต่อัธยาศัย
การร่วมพิธีทำบุญตักบาตรเทโวโรหณะนี้ พุทธศาสนิกชนจะได้พร้อมใจกันทำบุญกุศล
ต่าง ๆ ตามคติประเพณีที่เคยประพฤติปฏิบัติสืบ ๆ กันมาแต่โบราณกาล ซึ่งนอกจากจะได้บุญกุศล
จากการทำบุญแล้ว ยังก่อให้เกิดความสามัคคีภายในชุมชน เพราะคนทั้งหลายเหล่านั้นย่อมจะมา
ร่วมแรงร่วมใจกันจัดการ เตรียมงาน และดำเนินพิธีตักบาตรเทโวโรหณะให้ลุล่วงไปได้ด้วยดี
หลักธรรมที่ควรปฏิบัติ
ในเทศกาลออกพรรษานี้ มีหลักธรรมสำคัญที่ควรนำไปปฏิบัติคือ ปวารณา ได้แก่
การเปิดโอกาสให้ผู้อื่นว่ากล่าวตักเตือนตนเองได้ในการปวารณานี้อาจแบ่งบุคคลออกเป็น ๒ ฝ่าย คือ
๑. ผู้ว่ากล่าวตักเตือน จะต้องเป็นผู้มีเมตตา ปรารถนาดีต่อผู้ที่ตนว่ากล่าวตักเตือน
เรียกว่า มีเมตตาทางกาย ทางวาจาและทางใจพร้อมมูล
๒. ผู้ถูกว่ากล่าวตักเตือน ต้องมีใจกว้าง มองเห็นความปรารถนาดีของผู้ตักเตือน ดีใจ
มีผู้มาบอกขุมทรัพย์ให้
การปวารณานี้จึงเป็นคุณธรรมสร้างความสมัครสมานสามัคคีและดำรงความบริสุทธิ์
หมดจดไว้ในสังคมพระสงฆ์การปวารณาแม้จะเป็นสังฆกรรมของสงฆ์ก็อาจนำมาประยุกต์ใช้กับ
สังคมชาวบ้านได้ด้วย เช่น การปวารณากันระหว่างสมาชิกในครอบครัว ในสถานศึกษา ในสถานที่
ทำงาน พนักงานในห้างร้าน บริษัท และหน่วยราชการ เป็นต้น
กิจกรรมต่างๆ ที่ควรปฏิบัติในวันออกพรรษา
๑. ทำบุญตักบาตรอุทิศส่วนกุศลให้แก่ญาติผู้ล่วงลับ
๒. ไปวัดเพื่อปฏิบัติธรรม ฟังพระธรรมเทศนา
๓. ร่วมกุศลธรรม “ตักบาตรเทโว”
๔. ปัดกวาดบ้านเรือนให้สะอาด ประดับธงชาติตามอาคารบ้านเรือนและสถานที่ราชการ
และประดับธงชาติและธงธรรมจักรตามวัดและสถานที่สำคัญทางพระพุทธศาสนา
๕. ตามสถานที่ราชการ สถานที่ศึกษาและที่วัด ควรจัดให้มีนิทรรศการ การบรรยาย
หรือบรรยายธรรมเกี่ยวกับวันออกพรรษาฯลฯเพื่อให้ความรู้แก่ประชาชนและผู้สนใจทั่วไป
วันออกพรรษา 2557
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
————————————–
เรียนต่อต่างประเทศกับเรา Study Square co.,Ltd.Study Square Co., Ltd
Study Square Co., Ltd เตรียมทีมงานมืออาชีพ เพื่อแนะแนวเรียนต่อต่างประเทศ - เรียนต่ออังกฤษ เรียนต่อออสเตรเลีย เรียนต่ออเมริกา บริการด้วยแนะแนวเรียนต่ออย่างมีคุณภาพและความเป็นธรรม เพื่อความสำเร็จในการศึกษาต่อของนักเรียนในสหรัฐอเมริกา อังกฤษ ออสเตรเลีย อย่างแท้จริง
ติดต่อเพื่อเรียนต่อกับเราที่ Study Square Co.,Ltd. 5 Leabkunaikim1 Lane, Leabkunaikim1 Rd, Srikan, Donmuang, Bangkok, 10210 Thailand.
Tell : 089-1261024, 02-9291231 (พี่กฤต)
email : studysquares@hotmail.com, studysquares@ymail.com
Line : 089-1261024, Skype : krit2519
Facebook : http://www.facebook.com/pkrit.squares